GASTBLOG – Verhoogd oestrogeengehalte bij endometriose

Gastblog door Inge Derhaeg

Gastblog door Inge Derhaeg

Gecertificeerd hormoontherapeut

Je hoort vaak dat bij endometriose sprake is van een verhoogd oestrogeengehalte. Maar wat betekent dit juist? En wat kunnen we er aan doen?

Oestrogeen en progesteron en onze menstruele cyclus

In een voorgaande blog kon je al heel wat nalezen over de menstruele cyclus en onze vrouwelijke geslachtshormonen. Laten we dat hier nog eens kort overlopen en samenvatten om zo een verhoogd oestrogeengehalte te duiden…

Hoewel menstruaties zeer onregelmatig kunnen zijn – zeker bij endometriose – beschrijven we hier even een gemiddelde en natuurlijke menstruele cyclus van 28 dagen.

  • De cyclus begint wanneer je ongesteld wordt of jouw menstruatie start. Dit duurt 5 tot 7 dagen. Zowel oestrogeen als progesteron zijn beide zeer laag. De bloeding die je tijdens deze fase ervaart, is in feite het uitscheiden van het verdikte baarmoederslijmvlies en de onbevruchte eicel.
  • De eerste veertien dagen noemen we de folliculaire fase. Deze fase wordt gekenmerkt door een groei in oestrogeen. Oestrogeen verdikt het baarmoederslijmvlies en maakt de baarmoeder klaar voor een eventuele bevruchte eicel.
  • Rond de 14de dag, gebeurt de ovulatie of eisprong.
  • De tweede helft van de cyclus noemen we de luteale fase. In deze fase wordt progesteron aangemaakt door de ovulatie. Progesteron is dan hoger dan oestrogeen maar beide hormonen dalen sterk naar het einde van de cyclus toe en gaat de cyclus weer over naar de menstruatie indien er geen bevruchte eicel is.

Let wel! Belangrijk om te weten is dat als je geen ovulatie of eisprong hebt, je ook geen progesteron aanmaakt.  Dat noemen we dan een anovulatoire cyclus. Er kan eventueel wel een bloeding optreden maar dit is geen menstruatie. We noemen dit een onttrekkingsbloeding.

Centrumvoorkinderwens.nl

Oestrogeen en progesteron – en zeker hun balans – zijn dus  belangrijk voor een gezonde menstruele cyclus. Maar jammer genoeg is die balans er niet altijd en vaak ook niet bij endometriose.

Hoe herken ik een verhoogd oestrogeengehalte?

Hoewel endometriose meerdere factoren kent dan enkel een hormonale disbalans, speelt het hormoon oestrogeen een zeer belangrijke rol bij de meeste endometriosepatiënten. En dan hebben we het vooral over een teveel aan oestrogeen in vergelijking met progesteron. De verhouding tussen beide is niet meer in balans en daardoor is de werking van oestrogeen sterker dan dat van progesteron.

Dit kan leiden tot symptomen zoals:

  • Sterke bloeding en hevige menstruatiekrampen (hevige PMS)
  • Onregelmatige menstruatie
  • Gevoelige borsten
  • Cyste aan de eierstokken of fibromen in de baarmoeder
  • Vocht vasthouden
  • Hormonale hoofdpijn
  • Prikkelbaarheid en vermoeidheid
  • Gewichtstoename
  • Infertiliteit
  • Bloating
  • …

Welke zijn de mogelijke oorzaken voor een verhoogd oestrogeengehalte?

Oestrogeen kan om verschillende redenen de bovenhand hebben:

  • Oestrogeen is zeer hoog en dus hoger dan progesteron. Progesteron kan oestrogeen niet langer in balans brengen.
  • Oestrogeen is normaal maar progesteron is zeer laag. Bij endometriose kan er sprake zijn van lage productie van progesteron of eventueel zelfs progesteronresistentie waarbij de hormoonreceptoren resistent zijn aan dit hormoon. (1)
  • Overgewicht of obesitas. Oestrogeen wordt niet enkel door de eierstokken en de bijnieren gemaakt, maar ook in vetcellen.
  • Ongezonde levensstijl. Ongezonde voeding, te weinig slaap en beweging en te veel stress kan leiden tot een verhoogd oestrogeengehalte. Weet dat alcohol en suiker oestrogeenverhogend werken.
  • Xeno-oestrogenen. Xeno-oestrogenen zijn oestrogenen uit onze omgeving. Ze hebben een hormoonverstorende, oestrogeenachtige werking in het lichaam. Het zijn chemische stoffen die we binnen krijgen via de huid, spijsvertering en de longen. Eenmaal in het lichaam verstoren ze onze hormoonbalans en leiden ze tot een verhoogd oestrogeengehalte. Denk hier bijvoorbeeld aan plastic zoals plastic flessen en bewaardozen, cosmetische lotions en parfums, pesticides en additieven in voeding. (2)

Verstoring in de oestrogeenafbraak. Het oestroboloom is dat deel van het darmmicrobioom dat invloed heeft op het oestrogeengehalte in het lichaam. Het zorgt namelijk voor het metaboliseren van het circulerende oestrogeen in het lichaam. Een ongezond oestroboloom kan geconjugeerd oestrogeen weer activeren (deconjugatie) waardoor het terug in de bloedbaan komt. De lever speelt hier een zeer belangrijke detox-functie in. (3) (4)

Hoe voorkom ik of verminder ik een verhoogd oestrogeengehalte?

Bij endometriose spelen er heel wat factoren mee in een verhoogd oestrogeengehalte en zou er zelfs een genetische component aanwezig zijn. Bovendien maken de endometrioselaesies hun eigen oestrogeen aan en speelt bij sommige endometriosepatiënten progesteronresistentie een rol. Maar dat neemt niet weg dat we zelf kunnen werken aan oorzaken waar we wel controle over hebben.

  • Pas jezelf een gezonde levensstijl aan: gezonde voeding, een consistent slaapritme en dagelijkse beweging.
  • Wanneer we spreken over gezonde voeding, vermijd dan zoveel mogelijk bewerkte voeding, gefrituurde voeding, suiker, alcohol en koffie. Eet veel groenten en zeker de groenten die hoog zijn in sulforafaan zoals de kruisbloemige groenten want die zijn goed voor de lever.
  • Bouw stressmanagementtools in. Stress kunnen we niet vermijden en zeker bij endometriosepatiënten is er een zeer hoog stress gehalte. Immers, de onzekerheid over de ziekte, de operaties en de pijn houden ons lichaam in een constante alert-fase (of ook wel het sympathisch zenuwstelsel genoemd). Bovendien heeft een te hoog cortisolgehalte een destructief effect op progesteron.
  • Ondersteun een gezond darmmicrobioom en een gezonde leverfunctie. Supplementen kunnen hier zeker een rol spelen, maar gezonde voeding met veel vezels des te meer.
  • Vermijd zoveel mogelijk xeno-oestrogenen. Drink geen water uit een plastic flesje dat te lang in de zon heeft gelegen. Warm geen eten op in een plastic bewaardoos. Kijk jouw cosmeticaproducten na op toxinen. Vermijd additieven in voeding zoals bewaarmiddelen en andere E nummers. Koop zoveel mogelijk organische en biologische groenten, fruit, vlees en vis.

Let wel! Het is ook daarom dat veel artsen de anticonceptiepil adviseren. De pil blokkeert de natuurlijke aanmaak van oestrogeen en progesteron door het lichaam en deze worden vervangen door de synthetische versie van beide hormonen door de pil. De arts zal zeggen dat de pil jouw menstruatie reguleert, maar in feite wordt de eigen aanmaak vervangen door een maandelijkse standaarddosis van synthetische progesteron en oestrogeen.

Inge gaf over het onderwerp hormonen en voeding reeds een heel interessante webinar! De replay daarvan kan je bekijken via ons ledenplatform, waar je GRATIS toegang tot hebt als je GOUDEN LID bent van onze vzw! www.behindendo.be/ledenplatform 

Referenties:

  1. Progesterone resistance in endometriosis: origins, consequences and interventions – PubMed (nih.gov)
  2. Hypothetical roadmap towards endometriosis: prenatal endocrine-disrupting chemical pollutant exposure, anogenital distance, gut-genital microbiota and subclinical infections – PubMed (nih.gov)
  3. Estrogen-gut microbiome axis: Physiological and clinical implications – PubMed (nih.gov))
  4. The role of gut and genital microbiota and the estrobolome in endometriosis, infertility and chronic pelvic pain – PubMed (nih.gov)

Disclaimer: Dit artikel is enkel bedoeld als informatie. Het is niet bedoeld te diagnosticeren, te genezen of te voorkomen – noch is het bedoeld als vervanging van professioneel advies van een dokter, gynaecoloog of andere arts of medisch opgeleide persoon.

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Updates

(Behind) Endo Stories

Endo Stories – Kiki

16 juni 2023

Mijn Strijd met endometriose: een verhaal van kracht en doorzettingsvermogen Graag deel ik mijn persoonlijke verhaal over mijn endometriosetraject met jullie. Mijn naam is Kiki

Verder lezen