Wat is endometriose?

Toegang tot buitenlandse expertise mét terugbetaling

Patiënten dienen toegang te krijgen tot buitenlandse (chirurgische) endometriose expertise en hiervoor terugbetaling te ontvangen volgens de Europese richtlijn grensoverschrijdende zorg, en mogen hierdoor niet gehinderd worden door mutualiteiten die onterecht, en zonder adequate kennis over endometriose en de complexe behandeling ervan, weigeren goedkeuring te verlenen.

In Europa, en ook daarbuiten, is de groep chirurgen die sterk gespecialiseerd zijn in endometriosechirurgie dus relatief klein. Een heel aantal patiënten heeft bijgevolg, terecht, een sterke wens om endometriosechirurgie buiten België of Nederland te ondergaan. Dit omdat degelijke en uitgebreide expertise en ervaring bij endometriosechirurgie cruciaal zijn, om het zo volledig mogelijk verwijderen van endometrioseweefsel te garanderen (uitermate complex), en tegelijk een zo laag mogelijk risico op schade aan organen en zenuwen te garanderen (schade die belangrijke gevolgen kan hebben voor cruciale functies zoals de ovariële functie, darm-, blaas- en seksuele functie).

Niet alleen Nederlandse, maar bijvoorbeeld ook Zweedse patiënten, krijgen door hun mutualiteiten, een chirurgische behandeling voor endometriose in het buitenland (Duitsland, Oostenrijk, Verenigd Koninkrijk, Roemenië, Zwitserland,…) volledig terugbetaald na het indienen van een korte persoonlijke motivatie die aangeeft om welke redenen ze voor endometriosechirurgie willen uitwijken naar hoge expertise in het buitenland, onderschreven door de huisarts in een verwijsbrief en voorzien van het behandelplan van de endometriosechirurg in kwestie. Het lijkt ook erg logisch dat dit patiënten toegestaan wordt, daar het enkel positief is en evident zou moeten zijn dat van de juiste en adequate expertise kan worden genoten voor complexe chirurgie. Bovendien worden, door toegang te verlenen tot hogere expertise, ook belangrijke meerkosten van heroperaties vermeden.

In België stoten endometriosepatiënten echter op een “nee” van de mutualiteiten. In de Europese richtlijn Grensoverschrijdende Zorg wordt aangegeven dat gezondheidsdiensten economische diensten zijn waarop het vrij verkeer van diensten en de vrijheid van vestiging van toepassing zijn. De Richtlijn is in België omgezet in het nationaal recht in artikel 294, §1, 13° van het KB van 3 juli 1996 voor wat de verstrekkingen betreft waarvoor geen voorafgaande toestemming nodig is, en 14° voor de verstrekkingen waarvoor voorafgaande toestemming vereist is.

Een toestemming voor behandeling in een land van de Europese Economische Ruimte moet toegekend worden als de behandeling niet in België kan worden verleend binnen een termijn die medisch verantwoord is, gelet op de gezondheidstoestand van de verzekerde op het moment van de aanvraag, zijn medische voorgeschiedenis en het te verwachten ziekteverloop. Als de behandeling in België kan worden verleend binnen deze medisch verantwoorde termijn, wordt de toestemming in principe geweigerd. Als de adviserende arts (AA) echter oordeelt dat, met het oog op het herstel van de gezondheid van de rechthebbende, de behandeling in gunstiger geneeskundige voorwaarden in het buitenland kan gebeuren en daarvoor een opneming in een verplegingsinrichting is vereist, kan de AA toch toestemming verlenen. In dit geval kan ook toestemming verleend worden voor zorgverlening buiten de EER. De basis voor het beoordelen van de aanvraag door de AA is de verwijzingsbrief van de verwijzende specialist.

De patiënt, die dikwijls genoodzaakt wordt aan intensieve zelfstudie te doen over de aandoening, staat dus in de praktijk machteloos tegenover artsen, die naar eigen believen kunnen aangeven, aan zowel patiënten en aan adviserende artsen van de mutualiteiten, dat hun expertise even goed is, ook als dat objectief niet het geval is. Zelfs als er wèl verwijsbrieven van Belgische artsen-specialisten aan de mutualiteit bezorgd worden, worden aanvragen nog steeds geweigerd. Op deze manier wordt een belangrijke kwaliteitscontrole onmogelijk gemaakt. Bovendien ligt de uiteindelijke beslissing vaak bij slechts één adviserende arts van een ziekenfonds, die niet noodzakelijk een ruime achtergrond heeft in endometriose, of zicht heeft op de nationaal én internationaal beschikbare expertise in endometriose chirurgie.

De patiënt, die dikwijls genoodzaakt wordt aan intensieve zelfstudie te doen over de aandoening, staat dus in de praktijk machteloos tegenover artsen, die naar eigen believen kunnen aangeven dat hun expertise even goed is, ook als dat objectief niet het geval is. Zelfs als er wèl verwijsbrieven van Belgische artsen-specialisten aan de mutualiteit bezorgd worden, worden aanvragen nog steeds geweigerd.

Op deze manier wordt een belangrijke kwaliteitscontrole onmogelijk gemaakt. De Belgische geneeskunde is absolute top inzake heel wat medische aandoeningen, wat betreft echter endometriose chirurgie is momenteel hogere expertise voorhanden in andere Europese (en niet-Europese) landen. Alleen wanneer een “gezonde” internationale uitwisseling van endometriose chirurgie mogelijk is, zullen veel patiënten de adequate zorg krijgen zonder dewelke zij nooit beter zullen worden; dit kan alleen maar positieve gevolgen hebben. Het is vanzelfsprekend dat geen enkel land de juiste en voldoende hoge expertise heeft in elke complexe medische aandoening. Wel zou het vanzelfsprekend moeten zijn dat endometriose patiënten die lijden aan de zeer complexe aandoening die endometriose is, van de juiste en de meest adequate expertise kunnen genieten; hen die mogelijkheid ontzeggen is niet meer van deze tijd.