‘Mensen doen nog heel denigrerend over menstruatiepijn’: is verlof bij hevige maandstonden een goed idee?

Drie tot vijf dagen menstruatieverlof voor vrouwen die door hun maandstonden hevige pijn lijden. Dat wil de Spaanse staatssecretaris Ángela Rodríguez, die zich bezighoudt met gendergelijkwaardigheid. Als het wetsvoorstel het haalt, zou Spanje het eerste Europese land zijn dat specifiek menstruatieverlof introduceert.

Een idee dat navolging verdient, vindt Babs Beyer (40), verpleegkundige en leerkracht verpleegkunde, die zelf last heeft van pijnlijke maandstonden. “Ik zou niet snel thuisblijven van het werk, maar dat die optie er is, zou mij wel gemoedsrust geven. Het is fijner om af te zien in je eigen veilige thuisomgeving. Soms moet je gewoon even dubbelgevouwen in bed kunnen liggen tijdens de krampen.”

De meeste vrouwen ervaren in meer of mindere mate pijn tijdens de menstruatie. Maandstonden kunnen gepaard gaan met pijn en krampen in de onderbuik, rug- en hoofdpijn, pijnlijke borsten en een opgeblazen gevoel. “Bij jonge vrouwen die geen anticonceptie gebruiken, zijn de maandstonden bij 50 tot 60 procent pijnlijk”, schat gynaecoloog Steven Weyers, hoofd van de Vrouwenkliniek aan het UZ Gent. De problemen nemen doorgaans af met de leeftijd en door het gebruik van hormonale anticonceptie. Die maakt de maandstonden minder hevig en daardoor ook minder pijnlijk. “Bij jonge meisjes schrijven we de pil in ongeveer de helft van de gevallen niet zozeer voor als anticonceptiemiddel, maar tegen de pijn”, zegt Weyers.

Wanneer is pijn niet langer iets wat ‘erbij hoort’ maar abnormaal? “Wanneer het je sociale leven beïnvloedt en je er dingen moet voor laten”, zegt Weyers. “Een kleine groep vrouwen zou bij specifiek menstruatieverlof gebaat zijn, omdat anders je ‘gewone’ ziektedagen snel opgebruikt zijn”, zegt Weyers. Valérie Clinkemalie (36) bedadrukt wel dat pijnlijke maandstonden nooit normaal zijn: “Er moet altijd gezocht worden naar oorzaken.”

Waarom de ene vrouw erg veel last heeft en de andere niet, is niet goed begrepen. Endometriose is een relatief vaak voorkomende maar weinig bekende onderliggende oorzaak, die ongeveer één op de tien vrouwen treft. Bij endometriose komt weefsel dat lijkt op baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder terecht. Dat kan onder meer in de buikholte zorgen voor ontstekingen en verklevingen, met hevige pijn tot gevolg, die doorgaans toeneemt tijdens de menstruatie. “Die vrouwen kruipen soms over de grond van de pijn”, weet Weyers.

Clinkemalie richtte vzw Behind Endo (Stories) op om de ziekte waar ze zelf aan lijdt onder de aandacht te brengen. “Mensen kunnen daar erg denigrerend over doen”, zegt ze. “Dit is niet opgelost met ‘een dafalganneke’. Ik ben chronisch vermoeid, mijn buik zwelt op en mijn darmen worden enorm gevoelig. Het voelt als een vuurbal in mijn buik, met steken in mijn rug en onderbenen. Als ik het rustig aan kan doen, ben ik in twee tot drie dagen van de pijn af. Ga ik toch werken, dan moet ik mijzelf volproppen met medicatie om de pijn tegen te gaan, en duurt het langer voor het overgaat.”

TABOE

Clinkemalie vindt ook dat vrouwen het recht zouden moeten hebben om thuis te blijven, maar betwijfelt of menstruatieverlof daarvoor de beste optie is. “Ik denk dat voor veel vrouwen de drempel om dat tegen hun werkgever te zeggen nog te groot is.”

Dat vrouwen het moeilijk vinden om over hun mentruatiesymptomen te praten, blijkt uit Nederlands onderzoek. Wetenschappers aan Radboud UMC bevroegen ruim 30.000 vrouwen van 15 tot 45 jaar over de ongemakken die ze bij hun menstruatie ondervonden en de impact daarvan op hun leven. Ongeveer één op de zeven respondenten nam tijdens de menstruatie vrij van werk of school. Bijna 3,5 procent beweerde dat tijdens elke of bijna elke menstruatiecyclus te doen. Opvallend: wanneer vrouwen zich door hun menstruatie ziek meldden, vertelde slechts 1 op de 5 expliciet de reden. “Er rust nog altijd een taboe of menstruatiegerelateerde symptomen”, besluiten de onderzoekers.

Liesbeth Gijsel, die voor Eos Wetenschap de podcast ‘Ongesteld’ maakte over het taboe dat op menstruatie rust, denkt dat het probleem meer bespreekbaar maken al een enorme stap in de goede richting zou zijn. “Menstruatie gaat met nog veel meer ongemakken gepaard dan enkel pijn”, zegt Gijsel. “Wanneer werkgevers zich daar bewuster van zijn en daar rekening mee houden, zouden veel vrouwen al enorm geholpen zijn, ook zonder specifiek menstruatieverlof.”

In het Nederlandse onderzoek gaf ongeveer 80 procent van de vrouwen aan dat hun menstruatie hen minder productief maakt. Bijna 70 procent van de vrouwen gaf aan dat ze graag flexibeler zouden kunnen werken of studeren.

Ook Beyer wijst op het belang van een begripvolle werkgever. Ze ontwikkelde zelf endometriose na de geboorte van haar eerste kind. “Sindsdien heb ik heel zware maandstonden, die niet alleen erg pijnlijk zijn maar ook gepaard gaan met veel bloedverlies. Er zijn al accidentjes gebeurd in mijn witte pakje. Andere vrouwen hebben geen hevige pijn, maar zijn erg moe of hebben het emotioneel heel moeilijk. Het zou helpen als je daar je planning kunt aan aanpassen of tijdens die moeilijkste dagen thuis kunt blijven zonder te hoeven liegen dat je buikgriep hebt.”

Lees het artikel op De Morgen-site