Informed Consent
Informed consent is het recht op geïnformeerde toestemming (ofwel 1 van de 8 patiëntenrechten, een overzicht vind je HIER).
Dit betekent dat je als patiënt het recht hebt om bij iedere tussenkomst van een zorgverlener je toestemming te geven of te weigeren. Geen enkele handeling kan zonder je toestemming opgestart, voortgezet of stopgezet worden. Je kan dus niet verplicht worden om een behandeling te ondergaan.
Welke informatie moet je krijgen voor je toestemming geeft?
De zorgverlener moet je vooraf en tijdig alle informatie geven die nodig is om een goede beslissing te nemen. Voor je kan toestemmen, moet hij je volledig informeren over de volgende dingen:
- het doel;
- de aard;
- de graad van urgentie;
- de duur;
- de frequentie;
- de relevante tegenaanwijzingen;
- nevenwerkingen en risico’s verbonden aan de tussenkomst;
- de nazorg;
- de mogelijke alternatieven;
- de financiële gevolgen ;
- andere relevante verduidelijkingen.
Je toestemming weigeren of intrekken
Je mag steeds je toestemming voor een bepaalde tussenkomst weigeren of intrekken. De zorgverlener is verplicht je te informeren over de mogelijke gevolgen van je weigering of intrekking van je toestemming. Hij moet je beslissing volledig respecteren. Het weigeren of intrekken van je toestemming mag er niet toe leiden dat je recht op kwaliteitsvolle zorg in het gedrang komt.
Je kan ook nu al een weigering voor een bepaalde behandeling vastleggen voor wanneer je zelf niet meer in staat bent om je rechten uit te oefenen. Dat kan je door schriftelijk een negatieve wilsverklaring op te stellen. Het is belangrijk dat deze verklaring ondubbelzinnig is opgesteld zodat er over je wil geen twijfel mogelijk is. De wilsverklaring moet volledig gerespecteerd worden.
En als men je toestemming niet kan vragen?
Wat als een zorgverlener je toestemming niet kan vragen omdat je bijvoorbeeld bij een ongeval bewusteloos raakt maar je toch dringend behandeld moet worden? De zorgverlener moet dan alle behandelingen starten die hij noodzakelijk acht. Hij moet steeds handelen in het belang van je gezondheid. Bovendien moet hij in je patiëntendossier vermelden dat er geen toestemming werd gegeven en dat het om een spoedgeval ging.
Zodra je toestand het weer toelaat of men je vertegenwoordiger kan bereiken, zijn je rechten weer helemaal van kracht.
Als patiënt mag je verwachten dat je zorgverlener:
- na volledige informatie, uitdrukkelijk vraagt naar jouw toestemming;
- regelmatig controleert of deze toestemming nog geldt;
- je als patiënt uitnodigt om inspraak te hebben en te participeren in je zorgplanning;
- bij weigering, toch het recht op kwaliteitsvolle zorg garandeert.
Het recht op toestemming of weigering vraagt bijzondere aandacht bij:
- medische studies;
- wilsonbekwame patiënten;
- terminale patiënten;
- alle situaties van dwang.
Bron: https://vlaamspatientenplatform.be/nl/advies-en-tips/mijn-rechten-als-patient#toestemming
Een valide geïnformeerde toestemming bestaat uit drie onderdelen: voorlichting, oordeelkundig vermogen en vrijwilligheid.
Voorlichting: De behandelaar of onderzoeker geeft alle informatie die een individu nodig kan hebben om een zelfstandige beslissing te nemen en zorgt ervoor dat de persoon de gegeven informatie begrijpt. Meestal wordt hiervoor een geschreven tekst gebruikt, waarin de behandeling of het onderzoek in lekentaal wordt uitgelegd. Daarnaast wordt de behandeling of het onderzoek vaak mondeling toegelicht en wordt gekeken of alle informatie voor het individu duidelijk is.
Oordeelkundig vermogen: verwijst naar het vermogen van de persoon om de gegeven informatie te begrijpen en op basis van de mogelijke gevolgen van zijn besluit een redelijk oordeel te vormen over het ondergaan van de behandeling of deelnemen aan het onderzoek.
Vrijwilligheid: verwijst naar het recht van de persoon om zijn beslissing te nemen zonder onder druk te worden gezet. De behandelaar of onderzoeker mag de persoon dus niet dwingen, manipuleren of ertoe verleiden zijn toestemming te geven.
Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Ge%C3%AFnformeerde_toestemming